Onze-Lieve-Vrouwekerk (dekenale kerk)

Historiek

De dekenale Onze-Lieve-Vrouwekerk bevindt zich niet echt in het hart van de stad, niet op de Markt,  maar een paar honderd meter verder in de Kerkstraat op het Onze Lieve Vrouwkerkplein. Deze parochiekerk wordt een collegiale genoemd omdat er vroeger een kapittel van kanunniken aan verbonden was.

De kerk bezit een schat aan prachtige waardevolle kunstwerken. Dit brengt met zich mee, dat buiten de kerkelijke diensten, de kerk gesloten moet blijven.

Van Pasen tot Allerheiligen is er evenwel elke zaterdag- en zondagnamiddag een gids aanwezig van 14 tot 17 u. Dan bent u welkom, de gids zal u graag alle nodige informatie verstrekken.

Historische en kunsthistorische beschrijving

(Ontleend aan de stedelijke website, waarvoor onze dank)

De O.-L.-Vrouwekerk op het O.-L.-Vrouwkerkplein heeft een grote kunstwaarde. We bewonderen er onder meer de oude romaanse doopvont (XIIIe eeuw), een Christus aan het kruis en een Kerstnacht door Antoon Van Dyck, de Hemelvaart van Maria en de Pestlijders door Gaspard de Craeyer, de predikstoel door Mathias van Beveren; Christus op de schoot zijner Moeder door Erasmus Quellin (verheven beeldwerk); de marteldood van de H. Catharina door Pieter Thys; het hoogaltaar door J. Franckaert en H. van den Eynde. Verder meerdere andere schilderijen, beeldhouwwerken, biechtstoelen en lambrisering in de Renaissance, Lodewijk XIVe en Lodewijk XVe stijl.

Op kerkelijk gebied behoorde Dendermonde eerst tot het bisdom Kamerijk en sedert 1559 tot het bisdom Gent.

Het was vermoedelijk Ringoot II die in de 11e eeuw ter plaatse een romaanse kerk liet oprichten en haar ca. 1106 van een kapittel voorzag.  Vanaf het einde van de 13e eeuw werd deze romaanse kerk geleidelijk vervangen door een grotere gotische kerk in de vorm van een latijns kruis, met een rechthoekig afgesloten basilikaal koor.

De 15e eeuw stond in het teken van belangrijke uitbreidingswerken en verbouwingen, ondermeer aan de toren en de noordelijke kruis- en zijbeuk.

Uit die tijd dateren nog enkele muurschilderingen en de twee klokken (1466) van Hendrik Waeghevens.  In het laatste kwart van de 15e eeuw noteren we nog de bouw van het tweebeukige O.-L.-Vrouwkoor.

Na de Calvinistische periode (1578-1584) werd het meubilair vernieuwd in renaissance- en barokstijl.  In het laatste decennium van de 17e eeuw werd de huidige absiskapel opgericht. 

In de 19e eeuw gingen bepaalde delen van de kerk geregeld in de steigers om noodzakelijke herstellingen uit te voeren.  Van 1844 tot 1850 noteren we belangrijke herstellingswerken aan toren en daken.  Tussen 1864-67 volgden nieuwe herstellingswerken aan daken en gevels.  Van 1895 tot 1901 werden alle daken vernieuwd.  Een grondige restauratie werd doorgevoerd tusen 1904 en 1912 naar de plannen van de architecten Henri en Valentin Vaerwyck en van Alexis Sterck.  Ze bestond uit de herstelling van de gevels, de neogotische aankleding van het O.-L.-Vrouwkoor en het Sint-Annakoorken, het plaatsen van een houten tongewelf in het middenkoor en het vervangen van de torenspits (1910-12).  Na de val van deze torenspits in 1940 waren belangrijke herstellingswerken noodzakelijk aan de toren en de daken van het koor.

Sedert 1975 wordt de beschermde O.-L.-Vrouwkerk (1943) opnieuw gerestaureerd onder leiding van Ir.-Arch. Octaaf Van Severen.  Eerst kwamen de zuid- en westgevels aan de beurt (1975-80), gevolgd door de noordgevel, het O.-L.-Vrouwkoor en het H.-Geestkoor (1982-1985).

In 1988 werd het dossier ingediend voor de restauratie van de toren en zuidgevel en nu ligt de laatste fase (interieur) ter studie.

De Vrienden van de Onze-Lieve-Vrouwekerk VZW

De Vrienden van de Onze-Lieve-Vrouwekerk werden in 1948 op initiatief van wijlen Ridder Emmanuel Schellekens opgericht als vereniging zonder winstgevend doel. Het doel van de vereniging is nog steeds de collegiale Onze-Lieve-Vrouwekerk beter bekend te maken in eigen streek en bij te dragen tot de versiering en de luister van het kerkgebouw. Daartoe verzorgen ze o.a. jaarlijks een kunsthistorische publicatie i.v.m. het patrimonium van de kerk. Ook verlenen de Vrienden regelmatig hun medewerking aan concerten in de Onze-Lieve-Vrouwekerk.

- Folder over de Vrienden van de Onze-Lieve-Vrouwekerk, klik hier voor de digitale versie in pdf.

- Folder over de collegiale Onze-Lieve-Vrouwekerk, uitgegeven door de Vrienden, 

   klik hier voor de digitale versie in pdf.

- Overzicht van de publicaties door de Vrienden van de Onze-Lieve-Vrouwekerk 

  met vermelding van prijs, bestel- en afhaalgegevens, klik hier.

- Wenst u lid te worden van de Vrienden, neem dan contact met het secretariaat : 

   aime.stroobants@gmail.com

Bezoek aan de Onze-Lieve-Vrouwekerk

De Onze-Lieve-Vrouwekerk is toegankelijk voor bezoekers: van 1 april tot en met 31 mei op zaterdagen, zondagen en feestdagen van 13.00 tot 17.00 uur en van 1 juni tot en met 30 september van dinsdag tot en met zondag van 13.00 tot 17.00 uur; gesloten op maandag, behalve op feestdagen.



Op zaterdag 29 mei 2021 zal de Onze-Lieve-Vrouwekerk uitzonderlijk sluiten om 16.30 uur

Buiten deze voorziene momenten kunnen groepen steeds in overleg met Toerisme Dendermonde een bezoek met gids aanvragen.

Toerisme Dendermonde

Grote Markt - Stadhuis,

tel.: 052 21 39 56,

e-mail: toerisme@dendermonde.be

website: www.toerismedendermonde.be