Nieuwe naam
Bij zijn inleiding benadrukte abt Gerard het belang van het IJD als begeleider van jongeren bij hun zoektocht naar spirituele zingeving en het opbouwen van een levensbeschouwelijke identiteit. En Sofi Van Ussel verbaasde onmiddellijk de toehoorders met haar inleiding: “Jullie maken de laatste toespraak mee, waarbij ik de naam IJD in de mond neem. Binnenkort gaan we van naam veranderen. We zullen wel zien wat het wordt, maar dat komt in orde. Ik hoop dat u samen met mij nieuwsgiering bent, welke naam het zal worden.”
Naast haar rol als directeur van IJD is mevrouw Van Ussel “ook in de eerste plaats christen en moeder van twee dochters, één van 12 en één van 9 jaar. Wat mij bindt aan deze plek, aan deze Benedictijnerabdij, is dat ik groot geworden ben bij de Benedictinessen in Schoten. Er is altijd iets wat ons bindt in de grote christelijke familie.”
Het onderwerp van de abdijconferentie “Jongeren, influencers van hoop” en “Ontmoeting, taal van hoop”, ligt haar zeer nauw aan het hart. “Jongeren zijn inderdaad bakens van hoop in deze wereld. Zij hebben een diepgaande invloed in onze samenleving. Zeker na de Wereld Jongeren Dagen in Lissabon, ben ik daar nog meer van overtuigd. Zeker in deze onzekere tijden van onrust kunnen welbepaalde acties van hen een sprankeltje licht in de duisternis geven”, stelde Sofi vast. “Ik wil met jullie de transformerende kracht van hoop delen, zoals ik ze belichaamd zie in de jongeren en in de weg, die ik met hen mag afleggen. Het is ook op deze weg, dat ik mijn eigen spirituele zoektocht voedt.”
Godvergeten…
“Kan hoop wel in deze Godvergeten tijden?”, daagde ze haar publiek intellectueel en gevoelsmatig uit. “De pijn van de slachtoffers doet ook mij soms wankelen. Ik kan niet wegkijken van die pijn. De woede begrijp ik. Het levert voor heel wat jongeren in de kerk een stevige drempel op. Het stelt ook mijn moreel kompas in vraag. Is dit een moment om te spreken of om te zwijgen? Neig ik naar geloof of naar twijfel? Of afstand nemen? Vanuit mijn eigen christelijke spiritualiteit voel ik mij geroepen om jongeren nabij te zijn en hen ten dienste te zijn. En radicaal in de samenleving te staan.” Op deze authentieke manier getuigde deze prille veertiger van de context waarin zij werkt en waarin jongeren vandaag opgroeien. Godvergeten houdt mij echter een spiegel voor: wat is de echte uitnodiging achter deze vele emoties? Mijn jongste dochter is bijzonder scherp in haar bewoordingen. Hoe kan mijn mama zich nog in hemelsnaam engageren voor het instituut ‘kerk’? Ik zelf stel mij ook de vraag wat ik kan doen opdat zij en hun vrienden geen slachtoffers zullen worden? Maar ook hoe ze zelf geen dader zullen worden? Uit mijn vroegere werkervaring als therapeute kijk ik met bewondering naar de kracht waarmee slachtoffers hun stem laten klinken. Tegelijkertijd hoop ik dat ze goed omkaderd zijn, zodat we niet vervallen in het goedkoop consumeren van hun emoties.”
Hoop geven
Op die onoverzichtelijke puinhoop ziet Sofi toch nog hoop, heel veel hoop zelfs. “We leven niet in een tijdperk van verandering”, zegt paus Franciscus, “maar wel in een verandering van tijdperk.” In een enquête van het JOP of het Jeugdonderzoeksplatform blijkt dat twintig procent van de jongeren nood hebben aan hoopvolle perspectieven. Onder jongeren bestaat er heel wat eenzaamheid. We hebben in onze kerk ook nood aan innovatie en aan dialoog. We mogen niet blind zijn voor opkomende radicalisering, zeker in de digitale wereld merken we dat. We moeten ons gewoon beraden waartoe we geroepen zijn. We zijn pelgrims van hoop. Maar toch…wanneer we omgaan met twijfel en onzekerheid krijgen we te maken met existentiële vragen. Daarnaast staat onze kerk en ons geloof voor inclusie en diversiteit. Iedereen is welkom. En iedereen is ruimer dan LBTQI+ gemeenschappen. Het gaat ook op voor vluchtelingen, asielzoekers, economische migranten, enz. Zeker voor jongeren dienen we een veilige plek, een veilige haven te bieden. Leiderschapsontwikkeling in de kerk van zowel gewijde mensen als van leken is sterk nodig. Vandaag praten we nog te veel over jongeren en te weinig met jongeren. De jeugd van vandaag vraagt vooral authenticiteit van voorgangers en van leiders binnen de kerk.
Digitaal
We merken in de geloofsbeleving een conversie van fysieke aanwezigheid in vieringen naar een digitale beleving. “We vragen ons soms af, waarom niet meer jongeren in de mis zitten”, reflecteert Van Ussel. “Zij moeten niet naar de kerk komen, de kerk moet naar hen toegaan. In mijn digitale wereld van Facebook, Snapchat, TikTok, X, enz. reageren heel veel jongeren en getuigen zij actief en openlijk over hun geloof en hun inspiratie. Nochtans heeft zestig procent nooit een voet in een kerkgebouw gezet.” Sofi maakt daarbij duidelijk een onderscheid tussen een digitale en gedigitaliseerde wereld. Een viering streamen en ter beschikking stellen op YouTube is niet voldoende. Andere belevingsvormen moeten uitgewerkt worden om ook deze jonge gelovigen te bereiken. Wij moeten beschikbaar zijn voor hen op momenten en via media die zij verwachten en gebruiken..
Hoopvol
“Ik blijf hoopvol: jongeren geloven nog echt en zijn bereid om daarover te getuigen. Ik heb dat mee beleefd in Lissabon. Die ontmoetingen beschouw ik als taal van hoop. De jongeren houden ons een spiegel voor. We kunnen ook wegkijken, maar dat zal niets opleveren. De taal van het hart is zo belangrijk. In het gelaat van de andere ontmoeten we God. Het is de taal van verzoening. Ik noem de jongeren ‘de Lissabon generatie met een gouden randje’. Zo genoemd naar het beeld op het strand na een viering. Dat meemaken deed mij heel veel en bevestigde dat wij echt hoop mogen hebben”, besloot Sofi Van Ussel deze heel boeiende en inspirerende abdijconferentie. “Jongeren, influencers van hoop” ontmoeten “ouderen als tochtgenoten van jongeren” in de taal van het hart. Hoe mooi kan een Pasen met de verrijzenis van de Heer zich niet aankondigen?
Luc De Donder
